Cijfers pleegzorg 2022

Uit de Factsheet Pleegzorg 2022 blijkt dat er vorig jaar 16.608 pleeggezinnen waren. In 2021 waren er 17.548 pleeggezinnen. Vooral het aantal nieuwe pleeggezinnen is vorig jaar gekelderd: met 1.712 nieuwe pleeggezinnen was dit aantal historisch laag. Tegelijkertijd stopten er vorig jaar 2.228 pleeggezinnen. Er waren ook minder pleegkinderen: in 2022 woonden 21.705 kinderen voor korte of langere tijd bij pleegouders, een afname van 5% vergeleken met 2021 toen 22.748 kinderen (tijdelijk) in een pleeggezin woonden. 

Opvallend is dat er vorig jaar voor het eerst meer bestandspleegouders stopten dan erbij kwamen: er startten 780 bestandspleegouders en er stopten er 991. In eerdere jaren Voor netwerkpleegouders geldt dat er meer pleegouders stopten dan erbij kwamen: er werden 932 pleegouders geaccepteerd en er stopten 1.237 pleegouders.

De vraag naar pleegzorg daalde in 2021: op 31 december 2021 waren er 18.369 pleegkinderen, aan het einde van 2022 waren dat er 17.652. Het aantal kinderen en jongeren dat wachtte op pleegzorg is vorig jaar met ruim een derde afgenomen: op 31 december 2022 wachtten 561 kinderen op pleegzorg, een jaar eerder waren dat 873 kinderen. 

Oorzaken daling

Er zijn verschillende mogelijke redenen voor de terugloop van het aantal pleeggezinnen en pleegkinderen en voor de afgenomen vraag naar pleegzorg. Het sluit aan bij de dalende trend in het aantal uithuisplaatsingen: er wordt meer ingezet op preventie, bijvoorbeeld met (specialistische) ambulante hulp. De stijgende vraag naar deeltijdpleegzorg past ook in deze lijn: in 2022 steeg het aandeel deeltijdpleegzorg van 20% naar 24% en kwam ook de combinatie van voltijd- en deeltijdpleegzorg vaker voor. Maar als deze hulp uiteindelijk niet toereikend is en uithuisplaatsing nodig is, is de problematiek van kinderen vaak te groot voor pleegzorg. Daarnaast heeft het tekort aan pleegouders effect op de vraag naar pleegzorg: verwijzers kiezen bij een uithuisplaatsing in sommige gevallen direct voor een alternatief omdat er geen pleeggezinnen zijn. Tot slot spelen de personeelstekorten en werkdruk in de jeugdzorg een grote rol: er is minder tijd voor werving, screening, matching en begeleiding van (aspirant) pleegouders. Ook zorgen personeelstekorten bij verwijzers en een opnamestop bij de jeugdbescherming voor minder instroom in pleegzorg.

Problemen jeugdzorg aanpakken

Om uit huis geplaatste kinderen op te laten groeien in een pleeggezin of andere vorm van gezinsgerichte opvang, is het nodig om deze problemen snel aan te pakken, bijvoorbeeld door de caseload van professionals te verlagen en de ondersteuning voor pleeggezinnen te verbeteren. Ook de aanpak van wachtlijsten en betere toegang tot specialistische zorg voor pleegkinderen helpt daarbij. Dat is niet alleen beter voor kinderen, maar helpt ook pleegouders. Het wegnemen van drempels maakt pleegzorg aantrekkelijker voor mensen die overwegen pleegouder te worden én het helpt de huidige pleegouders: zorg daarom voor respijtzorg voor pleegouders (bijvoorbeeld door deeltijdpleegzorg vaker mogelijk te maken) en voor passende vergoedingen voor kosten. 

De nieuwe Handreiking Tarifering en Inkoop Pleegzorg helpt hierbij, maar voorziet nog niet in de vergoeding van kosten voor kinderopvang die pleegouders nu vaak zelf betalen. Tot slot is extra ondersteuning vanuit de pleegzorgorganisaties nodig om de samenwerking tussen pleegouders en ouders in goede banen te leiden. Er is veel aandacht voor gedeeld opvoederschap in het beleid, maar het vraagt stevige ondersteuning van alle partijen om dit ook in de praktijk te brengen.

Factsheet Pleegzorg

Alle cijfers over pleegzorg in 2022 zijn te vinden in de Factsheet Pleegzorg. Die kun je hier downloaden. Je kunt op pleegzorg.nl meer lezen over de cijfers.