In het burgerlijk wetboek (BW) staat dat geschillen over de uitvoering van de OTS aan de kinderrechter kunnen worden voorgelegd. Degenen die het geschil kunnen voorleggen zijn: de ouder(s) met gezag, het (pleeg)kind van 12 jaar of ouder, de gecertificeerde instelling, pleegouder(s), gezinshuisouders en (pleeg)zorgaanbieders waar het kind is geplaatst.

Het geschil moet worden voorgelegd in een formeel document: een verzoekschrift. Daarbij geldt: bijstand door een advocaat is verplicht. Verplichte bijstand door een advocaat is echter niet vereist als het geschil door de gecertificeerde instelling wordt ingediend. De verplichte bijstand door een advocaat werkt in de praktijk drempelverhogend voor pleegouders en pleegzorgaanbieders. Voor pleegouders: omdat pleegouders doorgaans niet voor door de overheid gefinancierde rechtsbijstand in aanmerking komen (de zogenaamde toevoeging) [1]. En voor pleegzorgaanbieders: omdat deze veelal de financiële middelen niet hebben om (frequent) geschillen door een advocaat te laten indienen.

Voorbeeld: Pleegouders en GI verschillen van mening over onderzoek.

Reflectie op dit voorbeeld

Het is jammer dat in het geval van Jasper de gecertificeerde instelling het geschil niet zelf heeft willen voorleggen aan de kinderrechter, maar dit aan de pleegouders overlaat. Het is immers de jeugdbeschermer die het onderzoek wil instellen en zowel de pleegouders áls de pleegzorgaanbieder zijn het hier niet mee eens. Dat de toestemming van pleegouders voor het onderzoek niet vereist is én dat het onderzoek dus ook zonder de medewerking van pleegouders kan plaatsvinden, doet daar niets aan af. Er bestaat immers over een belangrijk punt verschil van mening. En bovendien niet alleen tussen de gecertificeerde instelling en de pleegouders, maar ook tussen de gecertificeerde instelling en de pleegzorgaanbieder.

Er is dus alle reden voor de gecertifieerde instelling om het geschil voor te leggen in plaats van dit aan de pleegouders over te laten. Hoewel het een geschil betreft tussen de pleegouders en de gecertificeerde instelling, voelt het voor pleegouders (en naar alle waarschijnlijkheid ook de ouders) als een geschil tussen pleegouders en ouders. De relaties komen door een procedure/ een zitting altijd in meer of mindere mate onder druk te staan. Bovendien geldt voor de gecertifieerde instelling geen verplichte advocaatstelling. Het verzoek kan door de instelling zonder advocaat worden ingediend. Dit in tegenstelling tot pleegouders: zij moeten een advocaat in de arm nemen. Hierdoor worden de pleegouders niet alleen in emotioneel opzicht belast door de procedure, maar (vaak) ook in financieel opzicht: zij zullen doorgaans zelf de advocaatkosten moeten betalen (zie voorgaand).

Geschil door de pleegzorgaanbieder

Nu in het voorbeeld de gecertificeerde instelling niet bereid bleek het geschil voor te leggen, valt er veel voor te zeggen dat het geschil door de pleegzorgaanbieder was voorgelegd. In de praktijk blijkt helaas dat pleegzorgaanbieders deze route (nog) niet weten te vinden. Ook niet in de uitzonderlijke situatie zoals beschreven in het voorbeeld van Jasper.

Geschil door gezinshuisouders

Gezinshuisouders zijn net als pleegouders bevoegd om een geschil over de uitvoering van de OTS voor te leggen aan de kinderrechter [2]. In dit opzicht is de positie van gezinshuisouders dan ook beter geregeld dan in de procedures die gaan over wijziging van de verblijfplaats door de GI of de ouders [3]. Voor zowel de pleegouders als de gezinshuisouders geldt bij de geschillenregeling dat advocaatstelling verplicht is.

Andere geschillen

Er zijn uiteraard nog meer onderwerpen waarover een geschil aan de kinderrechter kan worden voorgelegd. Andere voorbeelden van geschillen over het pleegkind zoals: geschillen over de omgang of over perspectiefbepaling. Er bestaat echter nog wel discussie over de vraag of de kinderrechter bevoegd is het perspectief vast te stellen of niet [4]. Kortom: er is (nog) een hoop te doen rondom de geschillenregeling!

Noten

• [1] Het is daarom raadzaam voor pleegouders om een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten waarbij pleegzorg onder de polisvoorwaarden valt.
• [2] In de wet staat dat naast de GI, pleegouders en de met gezag belaste ouder(s) bevoegd zijn, artikel 1:262b BW: de zorgaanbieder of de aanbieder van de jeugdhulp als bedoeld in artikel 1.1 van de Jeugdwet, waar de minderjarige is geplaatst. Onder deze laatsten vallen de pleegzorgaanbieders en gezinshuisouders.
• [3] Zie hierover o.a. in deze BIJ ONS het artikel van Daisy Overplaatsing of terugplaatsing van pleegkinderen. Hieruit blijkt dat het van de omstandigheden van het geval afhangt of gezinshuisouders bevoegd zijn om een beroep te doen op het blokkaderecht of dat toestemming van de kinderrechter vereist is voor de gecertificeerde instelling om wijziging in de verblijfplaats van het gezinshuiskind te mogen aanbrengen.
• [4] Zie gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 26 juli 2022 ECLI:NL:GHARL:2022:6492. Uit deze uitspraak blijkt dat het gerechtshof van mening is dat het perspectiefbesluit niet door de kinderrechter mag worden getoetst.