‘Soms zijn er helemaal geen pleegouders’

‘Open je wereld’, zo heet de campagne die de komende jaren duizenden Nederlanders moet overhalen om pleegouder te worden. Met spandoeken bij scholen en sportclubs, filmpjes, podcasts en posters in allerlei formaten, wordt vanaf deze woensdag aandacht gevraagd voor kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, tijdelijk of voorgoed.

Sinds de nieuwe Jeugdwet uit 2015, die bepaalt dat kinderen ‘zo thuis mogelijk’ (en dus niet in een instelling) moeten opgroeien, staat pleegzorg onder druk. De vorige campagne, ‘Supergewone mensen gezocht’, had even effect. Maar de belangstelling voor het pleegouderschap neemt nu weer af, constateert Pleegzorg Nederland. Aanzienlijk minder mensen vragen informatie aan over het onderwerp, het aantal nieuwe pleeggezinnen daalde vorig jaar met 3 procent.

In december stonden ruim 250 kinderen op de wachtlijst. In totaal werden in 2018 door ruim 16.500 pleeggezinnen 22.741 kinderen opgevangen.

Lees ook ‘Volgende week woensdag komt je moeder weer’

„De afgelopen jaren hebben we gemerkt dat mensen bij het woord pleegzorg direct een beeld hebben”, zegt Janette Reukers van Pleegzorg Nederland, het samenwerkingsverband van 28 pleegzorgaanbieders. Ze denken: dat kan ik helemaal niet of dat is toch niets voor mij. Met de nieuwe campagne willen we de verhalen áchter de begrippen vertellen. Wat betekent het om pleegouder, pleegkind, vader, moeder of hulpverlener te zijn?”

Wat willen jullie met de campagne bereiken?

„Het doel is om jaarlijks 3.500 nieuwe pleegouders te werven. Ook hopen we dat we de diversiteit kunnen vergroten. Dat zit ’m allereerst in verschillende gezinssituaties: het ene kind is beter af in een gezin met meer kinderen, het andere bij een alleenstaande van wie hij of zij onverdeelde aandacht krijgt. Daarnaast is het pleegouderbestand nu geen goede afspiegeling van de Nederlandse samenleving. Daar willen we onder meer op inspelen door in de campagne verhalen uit verschillende culturen te laten zien.”

Wat zijn de gevolgen van het huidige tekort aan pleegouders?

„We zien dat het over het algemeen niet lukt een kind snel op een goede plek te krijgen. Liefst wil je de keuze hebben uit drie opties, dat is nu niet het geval. Vaak is de keuze beperkt, soms zijn er helemaal geen pleegouders beschikbaar. Het komt voor dat kinderen buiten hun eigen gemeente worden geplaatst, waardoor ze van school moeten veranderen en contact houden met vriendjes lastig wordt. Of er wordt slechts een tijdelijke oplossing gevonden. In zo’n geval moet een kind na verloop van tijd nog een keer verhuizen, dat is niet wat je wil. We weten uit ervaring dat dit tot meer problemen kan leiden.”

Lees ook ‘Met kinderen wordt te veel geschoven’

Ruim 2.300 pleegouders stopten in 2018. Wordt er ook iets gedaan om te zorgen dat mensen blijven?

„In 2017 zijn we begonnen met het registreren van het aantal pleegzorgplaatsingen dat vroegtijdig wordt beëindigd. Vorig jaar ging het om 2,65 procent. We kennen niet alle verhalen achter de cijfers, maar een belangrijke reden is dat de problematiek van het pleegkind een gezin te zwaar belast.

„Er wordt veel gedaan om ervoor te zorgen dat pleegouders hun taak zo goed en zo lang mogelijk kunnen uitoefenen. Samen met de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen is een programma opgesteld waarin specifieke vraagstukken worden behandeld, zoals traumaverwerking of omgang met pubers. Komende week, tijdens de Week van de Pleegzorg, zijn er in het hele land activiteiten waarbij pleegouders extra waardering krijgen.”

Kan iedereen pleegouder worden?

„Ja, mits je 21 jaar bent of ouder, geen strafblad hebt en een stabiele leefsituatie. Als iemand bijvoorbeeld zwanger is, zeggen we: wacht liever nog maar even. Verder gelden een aantal criteria die pleegzorgorganisaties hanteren, zo moet je kunnen samenwerken met hulpverleners en de familie van het pleegkind. Op openjewereld.nu kunnen potentiële pleegouders een test doen die inzicht geeft in de verschillende soorten pleegzorg. Heb je een druk bestaan? Dan kun je ook pleegouder zijn in het weekend, of na schooltijd een paar dagen per week. Ben je meer coach dan opvoeder? Dan kun je misschien heel goed een tiener begeleiden.”